Selectie van Friuliaanse spreekwoorden, gezegden en uitdrukkingen die het meest in Friuli worden gebruikt, inclusief vertaling in het Italiaans, als getuigenis van de wijsheid van de mensen.
Friuliaanse uitdrukkingen
- La femine a ten su tre cjantons de cjase or a ju sdrume duc ’quatri! (De vrouw houdt drie hoeken van het huis vast of vernietigt ze alle vier)
- Ancje il diaul al 'ere un àgnul tal imprin. (De duivel was in het begin ook een engel)
- Ancje de mus disgose om een cjant a la morose te maken! (Zelfs de ezel schraapt zichzelf om een liedje te maken voor zijn vriendin)
- Une biele femine 'en jè de paradî's van jou, de infiâr van de anime en het vagevuur van de tacuin. (Een mooie vrouw is het paradijs van de ogen, de hel van de ziel en het vagevuur van de portemonnee.
- Zolang ciape fuc ciase, niet opwarmen. (Als het huis in brand vliegt, is het geen tijd om op te warmen)
- Cul eet si vif, cul dizuna gaat in paradîs. (Door te eten ga je live, door te vasten ga je naar de hemel)
- El lotus zit in het koper. (Het lot ligt in de armen, of geluk is in het werken)
- Cui ch’al nol crot ai Sants, chrai al meracui. (Wie niet in de heiligen gelooft, gelooft in ieder geval in wonderen)
- Je kunt jezelf vergeven, maar vergeet het niet! (Je kunt vergeven, maar vergeet niet)
- Vin al geeft fuarce ae lenghe en la cjol aes gjambis. (De wijn versterkt de tong en verwijdert deze van de poten)
Aanbevolen metingen- Hebreeuwse spreekwoorden: gezegden en uitdrukkingen
- Eskimo-spreekwoorden: gezegden en uitdrukkingen
- Roemeense spreekwoorden: gezegden en uitdrukkingen
- Spreuken over geluk: populaire uitspraken
- Calabrische spreekwoorden: gezegden en uitdrukkingen
- Cuant che polente e je pizzule, tien la te feesten in de mens. (Als de polenta klein is, houdt u uw plak in uw hand)
- Liefde zonder barufe en fas le muffè. (Liefde zonder ruzie maakt schimmel)
- O fasarai al è fradi di nò fa mai. (Ik zal het zijn broer doen om nooit te doen)
- Als de heer al mande il frut al mande ancje il pagnut. (Als de Heer het kind stuurt, stuurt hij ook het brood)
- Vin en amis, een paradijs. (Wijn en vrienden, ik ben een paradijs)
- Pan di paron al à siet crostis. (Het brood van de meester heeft zeven korsten)
- Elke maand is de maan voorbij, elke dag leer je er een. (Elke maand wordt de nieuwe maan gemaakt, elke dag leer je iets)
- De cjase dai contèns 'a is anciemò di fa. (Het huis van inhoud moet nog worden gedaan)
- Als de cur dul je speelt in Friul. (Als je hart pijn doet, ga dan terug naar Friuli)
- Cui che nol à vois, ul dî che s'a lis à gjavadis. (Degene die geen ondeugden heeft, betekent dat hij ze heeft verwijderd)
- Een ‘vuelin siet umign a fa un ciase’ en een vrouwtje een sdrumale is genoeg. (Er zijn zeven mannen nodig om een huis te maken, maar één vrouw is genoeg om het te vernietigen)
- Cui ch’al nàs sfortunat, ancje s’al cole par daur si romp el nas. (Degene die ongelukkig geboren is, zelfs als hij achterover valt, breekt zijn neus)
- Onthoud goed de nuvizze dat als je brutaal wilt zijn, morgen moet vervolgen! (Denk aan de bruid dat als ze vandaag schoondochter is, ze morgen schoonmoeder is)
Friuliaanse uitspraken
- Nissun al à tant cefa zoals bon a nuie. (Niemand heeft het zo druk als de watje)
- A ve moros ’e jè una cros, a no velu a’ son dos. (Een vriendje hebben is een kruis, maar niet hebben zijn twee kruisen)
- De bolp no fas mai dempt daar dat is à la tane. (De vos brengt nooit schade aan in de buurt van zijn hol)
- Huwelijken: op de leeftijd van een bon sacrament bij de tignivin i prèdis. (Huwelijk: als het een goed avondmaal was, hielden priesters het)
- Elke cjan prijst de sò-staarten. (Elke hond prijst zijn staart)
- Al fàle àncje il predi sul altar. (De priester op het altaar heeft ook ongelijk)
- Val plui un amì che cent parinc '. (Een vriend van honderd familieleden waard)
- Prime di dì di nò, viot se tu pus dì ja, prime di di ja, pijnlijk pijnlijk op een dag. (Voordat je nee zegt, kijk of je ja kunt zeggen, voordat je ja zegt, denk er eens over na)
- Chel ch'al fâs un pas viàrs l'infir al à ‘za fate miege streets. (Degenen die een stap in de hel hebben gezet, zijn al halverwege)
- Une buine mari e val plui di cent maestris! (Een goede moeder is meer dan honderd leraren waard)
- De gjat al is een leon pe surìs. (De kat is een leeuw voor de muis)
- Al is lari tant cui ch'al kleed, die cui ch'al tien de zak. (Hij die zoveel steelt als hij die de zak vasthoudt, is een dief)
- Een ridade was een spreker. (Gelach haalt een spijker van de dode borst)
- Gezien de spullen van de wereld, is er de ponta de la lengua. (Alle dingen in de wereld liggen op het puntje van de tong)
- Water en el savon xe do boni dotori. (Water en zeep zijn twee goede dokters)
- A l'è inutil leert de mus, si piart tiemp, in plui, de beesten geïrriteerd. (Het heeft geen zin om de ezel les te geven, tijd wordt verspild en het beest wordt zenuwachtiger)
- Ancje Dio al is furlan; sa nol pae vuei, al pae doman. (God is ook Friulisch; als hij vandaag niet betaalt, betaalt hij morgen)
- Ten su i amis in public en coregju in privat! (Verdedig je vrienden in het openbaar en corrigeer ze privé)
- Val plui un amì che cent parinc '. (Een vriend van honderd familieleden waard)
- Het avar no si picje par no spindi the becs da cuarde. (De vrek hangt niet op omdat hij het touwgeld niet heeft uitgegeven)
- Ik parinc ’si cognossin a fassis, gnòcis en cassis. (Familieleden kennen elkaar bij geboorten, bruiloften en begrafenissen)
- La tristèrie si impare cence mèstris. (Slechtheid wordt geleerd zonder leraren)
- Tres robis impussibilis: maakt sta férs i fruts, cori i viei en fa tasé lis feminis. (Drie onmogelijke dingen: laat de kinderen stilstaan, laat het oude rennen en zwijg de vrouwen)
Friuliaanse spreekwoorden
- De sbalios een ‘son granc’ quant die love al is pìzzul! (Fouten zijn groot als liefde klein is)
- De prin pecjàt al bereidt de secont voor. (De eerste zonde bereidt de tweede voor)
- Lis feridis d'amor al po 'vuarilis dome chel che lis à fàtis! (Liefdeswonden kunnen alleen worden genezen door degenen die ze hebben gemaakt)
- Chel ch'al ul la fie ch'al cjareci la mari! (Wie wil dochter streelt moeder)
- Welke ch'al fas op de cjase op zijn plaats, de fas of hoge massa's of lage massa's. (Wie maakt het huis op het plein, of maakt het te hoog of maakt het te laag)
- Elke mat evenzeer als al. (Elke gek lijkt wijs als hij zwijgt)
- Tu estaras to pari cuanche tu saras pari! (Je zult je vader waarderen als je beurtelings vader bent)
- Als je de gelijkheid bereikt, ben je cjatis tal simitieri. (Als je op zoek bent naar gelijkheid, kun je die vinden op de begraafplaats)
- Cui sudors de furlanie vin, polente en ligrie! (Met de inspanningen van de Friuliërs, wijn, polenta en vreugde)
- Nol is een ver amî chel al dî's bevestigen ja. (Het is geen echte vriend die altijd ja zegt)
- A che che al bute vie cu lis mans i tocje di la a cirî cui pis. (Hij die met zijn handen weggooit, moet met zijn voeten gaan kijken)
- De aghe ruvine i puinz en vin de cjaf. (Water ruïneert de bruggen en wijn ruïneert het hoofd)
- In maridasi ben je goed mes, in copa ben je goed een. (Trouwen is goed voor een maand, varken doden is goed voor een jaar)
- Tal pais dai zuète, duc ’a’ crodin door cjaminà drets. (In het land van de kreupele denkt iedereen rechtdoor te lopen)
- Het belangrijkste kenmerk is il secont. (De eerste zonde bereidt de tweede voor)
- Al è mior benijdt dat geen pietat. (Beter afgunst dan medelijden)
- Chel che nol a nemîs nol a nancje amîs! (Wie geen vijanden heeft, heeft zelfs geen vrienden)
- Een pecjat al is tant; cent prejeris a 'son poc. (Een zonde is veel; honderd gebeden zijn er weinig)
- I siors an il paradis in chest mont. (De rijken hebben de hemel in deze wereld)
- Nol is nissun bruiloften die de demonen niet jentri. (Er is geen huwelijk waar de duivel niet binnenkomt)
- Driemaal bon driemaal mona. (Driemaal goed, driemaal stom)
- De pas in cjase nol is aur che le pae! (Vrede thuis is van onschatbare waarde)
- Nancje in paradis no si ben bessoi. (Zelfs in de hemel voel je je niet alleen goed)
